Genel Bütçeli İdareler,
Özel Bütçeli İdareler ve
Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar dan oluştuğu belirtilmıştir
5018 sayılı yasa’nın 12. maddesi Genel Bütçeli İdareleri şöyle tanımlamaktadır; “Genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanun’a ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir.”
5018 sayılı Yasa’nın ilgili maddelerinden genel bütçeli kuruluşların şu özelliklere sahip oldukları söylenebilir:
Hazine birliği kapsamında sayılmaktadırlar.
Genel bütçeli idareler, yasama, yürütme ve yargı eklerinin oluşturduğu bütçe anlamına gelmektedir. Devletin görevlerini yerine getiren ve ülkemizin üniter yapısına göre tek olan yasama, yürütme ve yargı organlarının kurum ve kuruluşları genel bütçeli idareler olarak adlandırılır. (1)
-------------------------
5018 sayılı Kanunda Hazine birliği ilkesine yer verilmiştir. Buna göre
Hazine birliği
Madde 6- Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir, gider, tahsilat, ödeme, nakit planlaması ve borç yönetimi Hazine birliğini sağlayacak şekilde yürütülür.
Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin tüm gelirleri Hazine veznelerine girer, giderleri bu veznelerden ödenir. Bu idareler özel vezne açamaz.
Her türlü iç ve dış borçlanma, yurt dışından hibe alınması, borç ve hibe verilmesi ve bunlara ilişkin geri ödemeler, Hazine garantileri, Hazine alacakları, nakit yönetimi ve bunlarla ilgili diğer hususlarda 9.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı, 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
(Ek fıkra: 25/6/2009-5917/47 md.) Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimlerince gerçekleştirilen tahsilât ve ödeme işlemleri, güvenli elektronik imza kullanılarak veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenecek güvenlik kriterlerine uygun olarak elektronik ortamda verilecek talimatlar çerçevesinde bu Banka aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerini uygulama kapsamına almaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü almak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkilidir. (2)
Doğan Bayar "Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu Ne Getir(m)iyor?" adlı makalesinde (3)
hazine birliği ilkesinin sulandırılmasına işaret ediyor ve şu görüşleri paylaşıyor.Kanunun 6 ncı maddesinde "Merkezi Yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir, gider, tahsilat, ödeme, nakit planlaması ve borç yönetimi hazine birliğini sağlayacak şekilde yürütülür." denilmektedir. Merkezi yönetimin kanuna ekli her üç cetvelde sayılan idarelerin tümünü ifade ettiği de bellidir (Madde: 3/a).Kaynaklar
Buna rağmen, anılan maddenin ikinci fıkrasında "Bu Kanuna ekli I sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin tüm gelirleri Hazine veznelerine girer, giderleri bu veznelerden ödenir. Bu idareler özel vezne açamaz" şeklindeki ifadesi (mefhumu muhalifi ile) II ve III sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelerin ayrı vezneler (hazinecikler) oluşturabileceğini kabul etmektedir. Buna Hazine saymanlıkları ile ilgili istisnayı da eklediğinizde ortada hazine birliği diye bir şey kalmamaktadır. Kanun bu ifadeyi sadece I sayılı cetvel için kullansa idi belki anlaşılabilirdi. Bu da tek Devlet tüzel kişiliğinin zaten tek hazinesi olacağından malumu ilam'dan öte bir kıymet ifade etmezdi.
1050 sayılı Kanun hazine birliği ilkesini koymuştu (Madde:16). Başlangıçta katma bütçenin, giderleri özel gelirleri ile karşılanan ve (bu yüzden) genel bütçe dışında yönetilen idarelerin bütçeleri olarak tanımlanması ve hazine yardımlarının ihmal edilecek seviyelerde kalması yüzünden anlamı olan hazine birliği ilkesi zamanla sulanmış ve giderlerinin ortalama % 98'i genel bütçeden karşılanan idareler dahi katma bütçelilik statüsünü devam ettirmişlerdir. Böylece ilke gitmiş, adı kalmıştır. Buna rağmen, idarelerin bünyesinde bulunan maliye saymanlıkları bu ilke geçerli İmişcesine görevlerine devam etmişlerdir. Bu suretle hazine birliğinin kaybolmasına rağmen, muhasebe birliği sürdürülebilmiştir.
1- selamisezgin.ogu.edu.tr/budget5bilecik.pptx
2- 5018 sayılı Kanun
3-http://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/md144/kamumali.pdf
Bu yazıyı Paylaşın
0 yorum:
Yorum Gönder