Muhasebe Yetkilisinin oluşan kamu zararından sorumlu tutulup tutulmamasına ilişkin kararlar
-
Sayıştay kararı
Gelir Vergisi
539 sayılı Ek İlamın 2’nci maddesi ile tazmin
hükmolunan konu ile ilgili olarak Temyiz Kurulunun … tarihli ve …
tutanak numaralı bozma kararı üzerine 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun
55’inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü gereğince konunun görüşülmesine
karar verildi.
Anılan Ek İlamın 2’nci maddesiyle, Hukuk İşleri
Müdür Vekili ...’ın toplam vergi matrahına kendisine ödenen avukatlık
vekalet ücretinin dahil edilmemesi sonucu eksik gelir vergisi kesilmesi
suretiyle neden olunan kamu zararı tutarı …-TL’nin,
…-TL’sinin Harcama Yetkilisi (Hukuk İşl.Md.) ... ve Gerçekleştirme Görevlisi (Hukuk İşl.Memur) ...’e,
…-TL’sinin
Harcama Yetkilisi (Hukuk İşl.Md.) ... ve Gerçekleştirme Görevlisi
(Hukuk İşl.Memur) ...ile ödeme emri belgesi üzerinde Harcama Yetkilisi
ve Gerçekleştirme Görevlisinin imzalarının varlığını kontrol etme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen Muhasebe Yetkilisi (Mali Hizmetler Md.)
...’a,
müştereken ve müteselsilen ödettirilmesine karar verilmişti.
Bu
tazmin hükmüne karşı Muhasebe Yetkilisi sıfatıyla ... tarafından
Sayıştay Temyiz Kuruluna yapılan temyiz başvurusu üzerine anılan Kurulca
… tarihli ve … tutanak sayılı İlamın 2’nci maddesiyle, adı geçen
kişinin sorumluluğa ilişkin itirazı yerinde bulunarak söz konusu kamu
zararından sadece Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisinin
sorumlu tutulması gerektiği belirtilerek tazmin hükmü sorumluluk yönüyle
bozularak dosyanın yeniden karara bağlanmak üzere Dairemize
gönderilmesine karar verilmiştir.
Aynı Ek İlam hükmüne karşı
Gerçekleştirme Görevlisi ...tarafından Sayıştay Temyiz Kuruluna yapılan
temyiz başvurusu üzerine ise anılan Kurulca, … tarihli ve … tutanak
sayılı İlamla, söz konusu tazmin hükmü Muhasebe Yetkilisi ...’ın temyiz
başvurusu üzerine düzenlenen … tarihli ve … tutanak sayılı İlamla
bozulduğundan aynı mahiyette olan başvuruya ilişkin dosyanın bozma
kararına ilişkin dosya ile birleştirilerek Dairemize tevdiine karar
verilmiştir.
Temyiz Kurulunun anılan kararlarına istinaden
Dairemize havale edilen söz konusu dosyaların birleştirilerek
incelenmesi sonucunda gereği düşünüldü:
5018 sayılı Kanun’un
61’inci maddesi ile Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Eğitimi, Sertifika
Verilmesi ile Muhasebe Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik’in 29 uncu maddesinde, muhasebe yetkilisinin taahhüt ve
tahakkuk aşamaları tamamlanmış, ödeme emri belgesi düzenlenmiş ve ön
mali kontrolden geçerek ödenmek üzere muhasebe birimine gelmiş bulunan
gider ve muhasebe belgeleri ile ön ödeme belgeleri üzerinde, ödemeye
ilişkin belgelerin tamam olup olmadığını ve maddi hata bulunup
bulunmadığını kontrol etmekle yükümlü olduğu, ilgili mevzuatında
belirtilen belgeler dışında belge aramayacağı ve sorumluluğunun görevi
gereği incelemesi gereken belgelerle sınırlı olduğu belirtilmektedir.
Muhasebe
Yetkilisi Adaylarının Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Muhasebe
Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 29’uncu
maddesinin dördüncü fıkrasında da; “Muhasebe yetkililerinin maddi hataya
ilişkin sorumlulukları; bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak
teşkil eden karar, onay, sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura,
alındı ve benzeri belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının
tespit edilmesine esas rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek
biçimde, bilerek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi, oranların yanlış
uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış yapılması ve muhasebeleştirmeye
esas toplamlarının muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan
veya fazla kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme,
ödeme ve gönderilmesiyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu
niteliğe ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan bu belgeleri
düzenleyen ve onaylayan gerçekleştirme görevlileri sorumlu olup,
muhasebe yetkililerinin bu belgelere ilişkin sorumlulukları aritmetik
işlemlerdeki yanlışlıklarla sınırlıdır.” denilerek bir mali işlemin
muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden belgelerde gelir, alacak,
gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas rakamlardaki açık,
kolayca görülebilen ve yorum gerektirmeyen hataların maddi hata olarak
nitelendirileceği hükme bağlanmıştır.
Bozmaya konu edilen …
sayılı Ek İlamda Muhasebe Yetkilisinin de sorumlu tutulduğu ödemeye
ilişkin … tarihli ve … yevmiye no.lu muhasebe işlem fişi ise; ilgili
birim tarafından hesaplanarak hazırlanan bordroda belirtilen tutarın
ödenmesine ilişkindir. Dolayısıyla burada muhasebe yetkilisinin
sorumluluğundan bahsedilemez.
5018 sayılı Kanun’un 31’inci
maddesinde bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en
üst yöneticisinin harcama yetkilisi olduğu ifade edilmiş, 32’nci
maddesinde ise; bütçeden harcama yapılabilmesi harcama yetkilisinin,
harcama talimatı vermesine bağlanmış, harcama talimatlarında da hizmet
gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir
ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara
ilişkin bilgilerin yer alacağı, harcama talimatlarının bütçe ilke ve
esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun
olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve
bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken işlemlerden harcama
yetkililerinin sorumlu oldukları belirtilmiştir.
5018 sayılı
Kanun’un 33’üncü maddesinde de, giderin gerçekleştirilmesinin, harcama
yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri
belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine
ödenmesi ile tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer
taraftan, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesinin üçüncü
fıkrasında; sorumluların, mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri
ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından
tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlü oldukları ifade
edilmiştir.
Belirtilen hükümlere göre bahse konu kamu zararından;
Temyiz Kurulunun … tarihli ve … tutanak no.lu İlamın 2’nci maddesinde
de belirtildiği üzere mevzuata aykırı ödemeye dayanak teşkil eden
belgeleri harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak
imzalayanların sorumlu tutulması gerekir.
Bu itibarla, Hukuk
İşleri Müdür Vekili ...’ın toplam vergi matrahına kendisine ödenen
avukatlık vekalet ücretinin dahil edilmemesi sonucu eksik gelir vergisi
kesilmesi suretiyle neden olunan ve ayrıntılı hesabı aşağıdaki tabloda
gösterilen kamu zararı tutarı …-TL’nin Harcama Yetkilisi (Hukuk İşl.
Md.) ... ve Gerçekleştirme Görevlisi (Hukuk İşl. Memur) ...’e müştereken
ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi
gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faiziyle ödettirilmesine,
Muhasebe Yetkilisi ...’ın ise oluşan kamu zararından yukarıda açıklanan gerekçeyle sorumlu tutulmamasına,
Anılan
Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca ... ek ilamın tebliğ tarihinden
itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz
yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
karar verildi.
https://www.sayistay.gov.tr/tr/kararlar/dk/?krr=29831
----------------------------------------
6. Daire
Karar Tarihi : 18.9.2008
Tutanak No : 11753
Burdur İl Özel İdare Müdürlüğü 2006
5302 sayılı İl Özel
İdare Kanununun 63’üncü maddesi gereği kaymakamlara
verilen özel idare ödeneği, Gelir Vergisi Kanununun 2 ve 61’inci
maddelerinde belirtilen kazançlar kapsamında olduğundan gelir vergisi kesilmesi
gerekeceğine,
Gelir vergisi
kesilmemesi sonucu oluşan fazla ödeme tutarından muhasebe
yetkilisinin sorumlu tutulup tutulmayacağı hususunda;
Muhasebe
yetkililerin ödeme emri belgesi üzerindeki kontrol yükümlülüklerinin
5018 sayılı Kanunun 61’inci maddesinde tek tek sayma yöntemiyle
belirtildiği, ödemeyle ilgili sorumluluklarının da sayılan bu hususlarla
sınırlı tutulduğu,
5018 sayılı Kanunun
38’inci maddesindeki “kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk ve
tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından
sorumludur.” hükmü ileri sürülerek ödemeyle ilgili olan,
başka bir ifadeyle
ödemeden kaynaklanan tahsil edilmeyen gelirlerden Muhasebe
Yetkililerinin de sorumlu tutulması gerektiği ileri sürülebilir ise de; 38’inci
maddede, ödemenin (giderin) tarh ve tahakkuk işleminden bağımsız, ayrıca
tarh, tahakkuk ve tahsili ile ilgili sorumluluğun düzenlendiği,anlaşılmaktadır.
Nitekim Sayıştay Genel Kurulunun
14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı kararında da Muhasebe Yetkililerin idarelerce
ilgili kanunlara göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale
gelmiş kamu gelir ve alacaklarının takip ve tahsil edilmesinden sorumlu
olduklarının
belirtilmiştir.
Bu nedenle ödemeden bağımsız, ayrıca tarh
ve tahakkuk işlemi gerektirmeyen söz konusu vergi tevkifatının
yapılmaması suretiyle neden olunan kamu zararından Muhasebe Yetkilisinin
sorumlu tutulmamasına ve neden olunan kamu zararı tutarının Harcama
Yetkilisi ve ödeme emri belgesini düzenleyen Gerçekleştirme Görevlisine
ödettirilmesine,