10- SOSYAL GÜVENLİK VE SOSYAL YARDIM HİZMETLERİ
Devletin sosyal koruma harcamaları, bireysel olarak kişilere ve ailelere yapılan hizmet giderleri ve transferler ile kolektif olarak verilen hizmet giderlerini kapsar. Bireysel hizmetler ve
transfer harcamaları (10.7) ile (10.1) arası gruplara tahsis edilir, kolektif hizmetler için yapılan harcamalar (10.8) ile (10.9) arası gruplara verilir.
Kollektif sosyal koruma hizmetleri devlet politikalarının formülasyonu ve yönetimi; sosyal korumanın sağlanması için mevzuat ve standartların formülasyonu ve uygulanması; sosyal koruma iş ve hizmetlerinde uygulamalı araştırma ve deneysel gelişim gibi konular üzerinde durur.
Sosyal korumanın fonksiyonları ve bunların tanımları, Avrupa toplumları İstatistik Bölümü’nün (Eurostat) 1996 Avrupa Entegre Sosyal Koruma İstatistikleri Sistemi’ni temel alır (ESSPROS).
ESSPROS’de, sosyal koruma, sağlık hizmetlerini kapsar ancak bu bölüm, sağlık hizmetlerini kapsamaz. Sağlık hizmetleri Bölüm 07 kapsamındadır. Dolayısıyla, (10.1) ile (10.7) arası gruplarda belirtilen nakdi ve ayni yardımlardan yararlanan kişilere verilen tıbbi mal ve hizmetler uygun şekilde (07.1), (07.2) ya da (07.3) altında sınıflandırılmıştır.
10.1 Hastalık ve Malullük Yardım Hizmetleri
10.1.1 Hastalık yardım hizmetleri
- Hastalık ya da yaralanma sebebiyle geçici olarak çalışamamaktan dolayı ortaya çıkan kazanç kayıplarını tamamen ya da kısmen karşılayan nakdi ya da ayni sosyal yardımların temin edilmesi,
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi;
- Tek fiyat ya da kazanca göre belirlenen hastalık izni ödentileri gibi nakdi yardımlar, hastalık ya da yaralanma sebebiyle geçici olarak çalışamayacak durumda olan kişilere yardım etmek için yapılan çeşitli ödemeler,
- Hastalık ya da yaralanma sebebiyle geçici olarak çalışamayacak durumda olan kişilere, günlük işlerinde yardım gibi, ayni yardımlar (evde yardım, ulaşım kolaylığı, vb.).
Kapsam dışı: Sağlık hizmetleriyle ilgili harcamalar (07) sağlık hizmetleri grubunda sınıflandırılmıştır.
10.1.2 Malullük yardım hizmetleri
Özürlüler İdaresi faaliyetlerinin yürütülmesi ve destek hizmetleri.
- Tamamen ya da kısmen ekonomik faaliyette bulunamayacak ya da kalıcı ya da belirlenen minimum bir dönemden daha uzun sürecek fiziksel veya zihinsel bozukluk sebebiyle normal yaşamına devam edemeyen kişilere nakdi ya da ayni olarak verilen sosyal koruma yardım biçimlerinin temin edilmesi,
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Standart emeklilik yaşının altında kalan ve çalışma yetisinin kaybına sebep olan bir maluliyet yaşayan kişilere ödenen maluliyet maaşları gibi nakdi yardımlar, azalan çalışma kapasitesi sebebiyle standart emeklilik yaşına erişmeden emekli olan daha yaşlı çalışanlara ödenen erken emeklilik yardımları, bakım ödentileri, kendi çalışma şartlarına göre uyarlanmış işlere başlayan ya da mesleki eğitim alan malul kişilere yapılan ödentiler; malul kişilere sosyal koruma amaçlı olarak yapılan diğer periyodik toplu ödentiler,
- Uygun kuruluşlarda malullere sağlanan barınma ve yiyecek içecek gibi ayni olarak yapılan yardımlar, malul kişilere günlük işlerde yardımcı olmak için verilen yardım (ev yardımı, ulaşım kolaylığı vb.), malul kişiye bakan kişilere yapılan ödentiler, malul kişilerin mesleki ve sosyal rehabilitasyonunu geliştirmek için verilen mesleki ve diğer eğitimler, malul kişilere dinlenme ve kültürel etkinliklere katılmalarını, seyahat edip toplum yaşamına katılmalarını sağlayacak çeşitli mal ve hizmetler.
Kapsam dışı: Standart emeklilik yaşına gelen malul kişilere ödenen nakdi ve ayni yardımlar (10.2.0).
10.2 Yaşlılık Yardımı Hizmetleri 10.2.0 Yaşlılık yardımı hizmetleri
- Yaşlılıkla ilgili risklere karşı nakdi ve ayni yardımlar şeklinde yapılan sosyal koruma sağlanması (gelir kaybı, yetersiz ev, günlük işlerin yürütülmesinde başkalarına bağımlılık, sosyal ve toplumsal hayata daha az katılım gösterme vb.),
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Standart emeklilik yaşına gelen kişilere ödenen yaşlılık maaşları gibi nakit yardımlar, standart emeklilik yaşından önce emekliye ayrılan daha yaşlı çalışanlara ödenen beklenilen yaşlılık maaşı, çalışmaya devam eden ancak çalışma saatlerini azaltan daha yaşlı çalışanlara standart emeklilik yaşından önce ya da sonra ödenen kısmi emeklilik maaşları, bakım ödentileri, emeklilikte ya da yaşlılıktan dolayı ödenen diğer periyodik toplu ödemeleri,
- Huzur evleri veya özellikle yaşlılar için barınacak yer sağlayan kuruluşlar tarafından verilen hizmetlerin idaresi, yönetimi, kontrolü ve desteklenmesi,
- Özel kuruluşlarda ya da uygun yerlerde ailelerin yanında kalan yaşlı kişilere verilen barınma, yiyecek içecek gibi ayni yardımlar, günlük işlerinde yardımcı olmak için yaşlı kişilere yapılan yardımlar (ev yardımları, ulaşım kolaylıkları vb.), yaşlı kimselere bakan kişilere yapılan ödentiler, yaşlıların mesleki ve sosyal rehabilitasyonunu geliştirmek için verilen mesleki ve diğer eğitimler, yaşlı kişilerin dinlenme ve kültürel etkinliklere katılmalarını, seyahat edip toplum yaşamına katılmalarını sağlayacak çeşitli mal ve hizmetler.
Kapsam: Kamu personeli emeklilik programları.
Kapsam dışı: Maluliyet (10.1.2) ya da işsizlik (10.5.0) sebebiyle standart emeklilik yaşına gelmeden emekliye ayrılan yaşlı kimselere ödenen erken emeklilik yardımları.
10.3 Dul ve Yetim Aylığı Hizmetleri 10.3.0 Dul ve yetim aylığı hizmetleri
- Vefat eden kişiden geride kalan kimselere ayni ya da nakdi olarak yapılan sosyal koruma yardımları (vefat eden kişinin eşi, eski eşi, çocukları, torunları, ebeveynleri ya da diğer akrabaları),
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Sağ kalanlara ödenecek maaşlar, vefat hibeleri ve geride kalanlara yapılan diğer periyodik ya da toplu ödemeler,
- Cenaze masraflarının ödenmesi, geride kalanların toplum hayatına katılmalarını sağlamak için ayni olarak verilen çeşitli mal ve hizmet yardımları.
10.4 Aile ve Çocuk Yardımı Hizmetleri 10.4.0 Aile ve çocuk yardımı hizmetleri
- Bakıma muhtaç çocukları olan ailelere nakdi ve ayni olarak yapılan sosyal koruma yardımları;
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Hamilelik ödentileri, doğum hibeleri, annelik izni yardımları, aile ya da çocuk ödentileri gibi nakdi yardımlar, aileleri desteklemek ve belli gereksinimlerin masraflarını karşılamalarına yardım etmek için yapılan diğer periyodik ya da toplu ödemeler (ör. Tek ebeveynli aileler ya da fiziksel engelli çocukları olan aileler),
- Gün içerisinde ya da günün bir kısmında okul öncesi çocuklara sağlanan barınma ve yiyecek içecek yardımları, gün içerisinde çocuklara bakması için hemşireye ödenecek ücretin mali olarak desteklenmesi, çocuklara ve ailelere sürekli olarak verilen barınma ve yiyecek içecek (yetimhaneler, üvey aileler, vb.), çocuklara ya da çocuklara bakanlara evde verilen mal ve hizmetler, ailelere, gençlere ya da çocuklara sağlanan çeşitli mal ve hizmetler gibi ayni yardımlar (tatil ve dinlenme merkezleri).
Kapsam dışı: Aile planlaması hizmetleri (07.4.0).
10.5 İşsizlik Yardımı Hizmetleri 10.5.0 İşsizlik yardımı hizmetleri
- Çalışma yetisine sahip, çalışmak isteyen ancak uygun iş bulamayan kişilere ayni ve nakdi olarak yapılan sosyal koruma yardımları,
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Tam ve kısmi işsizlik yardımları, işsizlik ya da ekonomik önlemler dolayısıyla işten çıkarıldığı için standart emeklilik yaşına gelmeden emekliye ayrılan yaşlı kişilere ödenen erken emeklilik yardımları, iş gücünde yer alan ve istihdam edilmek için kendi potansiyellerini yükseltmek için geliştirilen eğitim planlarına katılan hedef gruplara verilen yardımlar, işten çıkarma tazminatı, işsizlere özellikle uzun süredir işsiz kalanlara yapılan diğer periyodik ya da toplu ödemeler gibi nakdi yardımlar,
- Taşınma ve yeniden yerleşme denemeleri, işsizlere verilen mesleki eğitim veya işini kaybetme riski taşıyan kişilere verilen ikinci eğitimler, barınma, işsiz kişilere ve ailelerine verilen giyecek ve yiyecek yardımları gibi yapılan ayni yardımlar.
Kapsam dışı: İş hareketliliğini arttırmaya yönelik genel programlar ve planlar, işsizlik oranının düşürülmesi ya da dezavantajlı durumda olanlarla yüksek işsizlik oranlarının görüldüğü diğer grupların desteklenmesi (04.1.2); standart emeklilik yaşına gelen işsiz kişilere nakdi ve ayni olarak yapılan yardımlar (10.2.0).
10.6 İskan Yardımı Hizmetleri 10.6.0 İskan yardımı hizmetleri
- Ailelerin iskan masraflarını karşılamalarına yardımcı olmak için ayni ya da nakdi olarak yapılan yardımlar (bu yardımdan yararlanacak olan kişilerin varlık durumları incelenir),
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Geçici ya da uzun vadeli olarak kiracılara kira yardımı ödemeleri, borç ödeyen ev sahibi (ipotek ya da faiz ödeyen) durumunda olanların mevcut iskan masraflarını hafifletmek için yapılan ödentiler, düşük masraflı ya da sosyal iskan sağlanması gibi ayni olarak yapılan yardımlar.
10.7 Sosyal Güvenliği Bulunmayanlara Sağlanan Hizmetler 10.7.0 Sosyal güvenliği bulunmayanlara sağlanan hizmetler
- Toplum dışı bırakılan ya da toplum dışı bırakılma riskini taşıyan kişilere yapılan ayni ve nakdi yardım şeklindeki sosyal yardımlar (ör. Yoksullar, düşük gelir seviyesine sahip kişiler, göçmenler, mülteciler, alkol ve uyuşturucu madde bağımlısı kişiler, suç ve şiddet kurbanları, vb.),
- Bu tür sosyal koruma planlarının yönetimi, işletimi ya da desteklenmesi,
- Yoksulluğu azaltmak ve zor durumlarda destek olmak için yoksullara ve korumasız kimselere yapılan gelir yardımları ve diğer nakit ödemeler gibi nakdi yardımlar,
- Yoksul ve korumasız kimselere yapılan kısa vadeli ve uzun vadeli barınma ve yiyecek içecek yardımları, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılarının rehabilitasyonu, korumasız kimselere yardım için verilen mal ve hizmetler, rehberlik, gündüz barınma, günlük işlerin yürütülmesinde yardım, yiyecek, giysi, yakıt, vb gibi ayni yardımlar.
10.8 Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardımlara İlişkin Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri
10.8.8 Sosyal güvenlik ve sosyal yardımlara ilişkin araştırma ve geliştirme hizmetleri
- Sosyal koruma ile ilgili uygulamalı araştırma ve deneysel geliştirme işleriyle meşgul olan devlet kurumlarının yönetimi ve işletilmesi,
- Araştırma enstitüleri ve üniversiteler gibi devlet dışı organlar tarafından üstlenilen sosyal koruma ile ilgili uygulamalı araştırmayı ve deneysel geliştirmeyi destekleyici hibeler, krediler ve sübvansiyonlar.
Kapsam dışı: Temel araştırma, uygulamalı araştırma ve deneysel gelişim tanımları (01.4) ve (01.8) altında verilmiştir.
10.9 Sınıflandırmaya Girmeyen Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri
10.9.9 Sınıflandırmaya girmeyen sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetleri
- Toplam sosyal koruma politikalarının, programlarının ve bütçelerinin formülasyonu, yönetimi, koordinasyonu ve izlenmesi gibi faaliyetlerin yönetimi, yürütülmesi veya desteklenmesi,
- Sosyal korumanın temin edilmesi için mevzuat ve standartların hazırlanması ve yürürlüğe sokulması,
- Genel bilgilerin üretilmesi ve yayılması, sosyal koruma ile ilgili teknik dokümantasyon ve istatistikler
Kapsam: Yangında, selde evsiz kalanlara, deprem zedelere ve diğer barış zamanı afetlerin kurbanlarına nakdi ve ayni yardımlar şeklinde verilen sosyal koruma yardımları; yiyecek, teçhizat ve barış zamanı afetlerin olması halinde acilen kullanılacak diğer malzemelerin satın alınması ve depolanması; (10.1), (10.2), (10.3), (10.4), (10.5), (10.6), (10.7), (10.8) sınıflarına yerleştirilemeyen diğer sosyal koruma işleri ve hizmetleri.
Kaynak:analitik bütçe rehberi
Bu yazıyı Paylaşın
0 yorum:
Yorum Gönder